Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

01.04.2015

Posłowie chcą ograniczyć nepotyzm w urzędach

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Do Sejmu wpłynął projekt ustawy proponujący szereg nowych rozwiązań mających przeciwdziałać negatywnym zjawiskom korupcji i nepotyzmu przy zatrudnianiu pracowników w urzędach administracji samorządowej oraz samorządowych jednostkach organizacyjnych.

W dniu 10 lutego 2015 roku grupa posłów Twojego Ruchu złożyła w Sejmie projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt ten w przeciwieństwie do projektu prezydenckiego (druk sejmowy nr 1699) oraz projektu rządowego (druk sejmowy nr 2656), które także są przedmiotem zainteresowania autorów publikujących na naszym Portalu, nie zawiera jednak rozwiązań natury systemowej. Przedmiot zainteresowania projektodawców jest ściśle określony i sprowadza się do zaproponowania nowych rozwiązań mających w ich ocenie przeciwdziałać negatywnym zjawiskom korupcji i nepotyzmu, które jak wskazują projektodawcy, są jednym z najpoważniejszych problemów, z jakimi borykają się polskie samorządy.

Przedstawiony przez posłów projekt zakłada po pierwsze modyfikacje zakazu zatrudniania radnych wszystkich szczebli samorządowych w urzędach jednostek samorządu terytorialnego [dalej także: JST] oraz jednostkach organizacyjnych prowadzonych przez JST, do rad których owi radni zostali wybrani.

W obecnie obowiązującym brzemieniu przepisów radni danej JST nie mogą być zatrudnieni w urzędach owej JST, a także pełnić funkcji kierownika oraz zastępcy kierownika jednostki organizacyjnej prowadzonej przez tą JST. Projektodawcy proponują rozszerzenie katalogu zakazów dotyczących zatrudnienia o zakaz zatrudnienia radnego danej JST w jednostce organizacyjnej prowadzonej przez ową JST na jakimkolwiek stanowisku. W przypadku, kiedy radny był zatrudniony w danym urzędzie lub jednostce organizacyjnej jeszcze przed uzyskaniem mandatu w wyborach będzie on, podobnie jak w obecnym stanie prawnym, zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyniku wyborów, co jednak ważne przed złożeniem ślubowania, wniosek o urlop bezpłatny.

Drugą zmianą proponowaną przez projektodawców jest poszerzenie katalogu osób, których dotyczyć mają ograniczenia wynikające z ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (tekst jedn. Dz. U z 2006 r. nr 216 poz. 1584 z późn. zm.). Ograniczenia wynikające z tej ustawy mają objąć także zastępców kierowników jednostek organizacyjnych prowadzonych przez JST. W obowiązującym brzmieniu ustawy katalog osób objętych ograniczeniami zawiera bowiem jedynie kierowników takich jednostek. Proponowaną nowelizację projektodawcy uzasadniają rangą stanowisk, jakie w jednostkach organizacyjnych JST zajmują zastępcy kierowników oraz faktem, że podejmowane przez nich decyzje są niejednokrotnie istotniejsze od decyzji podejmowanych przez pozostałe osoby objęte ustawowymi ograniczeniami prowadzenia działalności gospodarczej, również z uwagi na zakres majątku, jakim jednostki takie zarządzają.

Projektodawcy proponują także uchylenie przepisu art. 6 wskazanej wyżej ustawy. Przepis ten ustanawia wyjątek od zakazu zajmowania stanowisk w organach spółek prawa handlowego przez osoby objęte ograniczeniami wynikającymi z ustawy, a więc m.in. osoby zajmujące w JST stanowiska w strukturach władzy wykonawczej. Obecnie wyjątek taki obowiązuje w przypadku, gdy takie osoby zostały zgłoszone do objęcia stanowisk w organach spółki prawa handlowego przez następujące podmioty:

  • Skarb Państwa;
  • Inne państwowe osoby prawne;
  • Spółki, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50 % kapitału zakładowego lub 50 % liczby akcji;
  • Jednostki samorządu terytorialnego;
  • Związki JST;
  • Inne osoby prawne jednostek samorządu terytorialnego

Jeżeli przedstawiony projekt wejdzie w życie wyjątek ten zostanie zlikwidowany i zakaz zasiadania w organach spółek prawa handlowego rozciągnie się także na osoby zgłoszone do objęcia takich stanowisk przez ww. podmioty.

Kolejną zmiana proponowaną przez projektodawców jest wprowadzenie do treści ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1202) zakazu zatrudniania w urzędzie jednostki samorządu terytorialnego oraz jednostkach organizacyjnych przez nią prowadzonych krewnych osób piastujących funkcje w organach wykonawczych danej JST [tj. wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów powiatów, marszałków województw oraz zastępców osób sprawujące te funkcje, a także pozostałych członków zarządów powiatów i województw]. Zakaz ten zgodnie z założeniami projektu objąć ma dość szeroki krąg podmiotów, a mianowicie:

1.     Małżonków osób piastujących funkcje w organach wykonawczych;

2.     Osoby pozostające z osobami piastującymi funkcje w organach wykonawczych w stosunku pokrewieństwa do drugiego stopnia włącznie;

3.     Osoby pozostające osobami piastującymi funkcje w organach wykonawczych w stosunku powinowactwa pierwszego stopnia;

4.     Osoby pozostające osobami piastującymi funkcje w organach wykonawczych w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli

Złamanie zakazu zatrudnienia osób bliskich w zamyśle projektodawców będzie się wiązało z niezwykle dotkliwymi konsekwencjami dla osób piastujących najwyższe stanowiska w strukturze władzy wykonawczej w danej JST. W odniesieniu do starostów oraz marszałków województw w przypadku zatrudniania np. w urzędzie danej JST osoby spokrewnionej z jakąkolwiek osobą sprawującą władze wykonawczą (a więc nie tylko osoby spokrewnionej z marszałkiem, czy starostą) organ stanowiący będzie mógł odwołać starostę lub marszałka zwykłą większością głosów. Naruszenie przepisów o zakazie zatrudnieniu osób bliskich będzie zatem ułatwiać odwołanie starosty, czy też marszałka, gdyż w przypadku standardowego trybu konieczna dla ich odwołania jest większość co najmniej 3/5 głosów.

Co oczywiste analogicznego rozwiązania projektodawcy nie przewidują względem wójtów, którzy odmiennie od starostów powiatów i marszałków województw są wybierani w wyborach bezpośrednich. Proponowana nowelizacja przepisu art. 492 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 z późn. zm.) wprowadza jednak jeszcze bardziej rygorystyczną regulację w myśl, której naruszenie przepisów o zakazie zatrudnieniu osób bliskich stanie się jedną z przesłanek wygaśnięcia mandatu wójta z mocy prawa.

Proponowany projekt wprowadza także rozwiązania dotyczące sytuacji, gdy w dniu objęcia przez daną osobę stanowiska w strukturach władzy wykonawczej w danej JST, w owej JST zatrudniona jest już jej osoba bliska. W takiej sytuacji w ciągu miesiąca od objęcia przez daną osobę stanowiska stosunek pracy z osobą bliską musi zostać rozwiązany. Co ciekawe projektodawcy nie przewidują w takiej sytuacji wprowadzenia  możliwości skorzystania przez osobę bliską z urlopu bezpłatnego, jak to ma miejsce np. w przypadku nowowybranego radnego zatrudnionego przed wyborami w urzędzie danej JST. Regulacja prawna w takim kształcie może prowadzić do kontrowersyjnych sytuacji, w której np. osoba bliska nowowybranego wójta, która pracowała w urzędzie gminy od kilkunastu lat będzie musiała odejść z pracy.

Warto zwrócić uwagę, że proponowany projekt ustawy przewiduje także w przypadku nierozwiązania stosunku pracy z osobą bliską w przewidzianym prawem terminie podobnie daleko idące konsekwencje dla osób piastujących najwyższe stanowiska w strukturze władzy wykonawczej w danej JST, jak w przypadku złamania zakazu zatrudnienia osoby bliskiej już po objęciu stanowiska. Także w takim przypadku możliwe będzie odwołanie przez organ stanowiący danej JST starostów powiatów oraz marszałków województw zwykłą większością głosów, natomiast w przypadku wójtów organ stanowiący po prostu stwierdzi wygaśnięcie mandatu z mocy prawa.

Podkreślić należy, że ograniczenia proponowane w przedstawionym projekcie nie dotyczą jedynie osób piastujących funkcje w organach wykonawczych JST oraz radnych. Projektowane brzmienie przepisu art. 26 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U.z 2014 r. poz. 1202) o pracownikach samorządowych wprowadza bowiem ogólny zakaz zatrudniania w urzędach, biurach i jednostkach organizacyjnych JST oraz ich związków osób sobie bliskich jeżeli miałby powstać pomiędzy nimi stosunek podległości służbowej.

Projekt ustawy został skierowany do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne oraz Biuro Analiz Sejmowych w kontekście zgodności z prawem europejskim. Projekt został także skierowany do zaopiniowania przez organizacje samorządowe. Mając na uwadze jego kontrowersyjny charakter mało realnym jest jego przyjęcie w obecnej kadencji parlamentu. Dostrzegając zasadność niektórych przesłanek, którymi kierowali się projektodawcy, wskazać należy, iż zaproponowane rozwiązania budzą uzasadnione wątpliwości natury konstytucyjnej. W konsekwencji przyjmując hipotetycznie, iż projekt ten zostałby przyjęty przez parlament w przyszłości z pewnością trafiłby do Trybunału Konstytucyjnego.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj
DZIAŁY:
UstrójInne

Autorzy artykułu

Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego

Więcej z Przepisów §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj