Co gdy wykonawca samodzielnie uzupełni brakujące dokumenty potwierdzające spełnianie warunków udziału w postępowaniu?

Nie ulega wątpliwości, iż wykonawca w świetle ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych^[i] [dalej również: ustawa Pr.z.p] jest uprawniony do uzupełnienia niektórych dokumentów złożonych wraz z ofertą, jeśli w ww. dokumentacji pojawią się braki lub uchybienia. Powyższe prawo do uzupełnienia brakującej dokumentacji dotyczy oświadczeń i dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 ustawy Pr.z.p. oraz pełnomocnictw. W praktyce ww. problem często wiąże się z uzupełnianiem dokumentów składanych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu.

Kwestia uzupełniania brakującej dokumentacji składanej na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu zasadniczo przedstawia się w poniższy sposób.

• Gdy wykonawca w terminie nie złożył wymaganych oświadczeń lub dokumentów składanych na potwierdzenie spełniania warunków udziału w postępowaniu - albo który złożył oświadczenia lub dokumenty, zawierające błędy, zasadniczo podlega on wykluczeniu z postępowania.
• Powyższe wykluczenie następuje z tego powodu, że wykonawca nie wykazał, że spełnił warunki udziału w postępowaniu.
• Przed wykluczeniem wykonawcy zamawiający ma jednak obowiązek wezwać ww. wykonawcę do uzupełnienia brakujących (lub błędnych) oświadczeń lub dokumentów w wyznaczonym terminie -  obowiązek który to wynika z art. 26 ust. 3 ustawy Pr.z.p.
• Zamawiający może być zwolniony z ww. obowiązku, jeśli oferta wykonawcy podlegałaby odrzuceniu albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania.
• Złożone na wezwanie zamawiającego oświadczenia i dokumenty powinny potwierdzać spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania ofert.
• W orzecznictwie[ii] przyjmuje się, że ponowne wzywanie wykonawcy do uzupełniania tych samych dokumentów, w zakresie tych samych błędów lub braków nie jest uprawnione w świetle art. 26 ust. 3 ustawy Pr.z.p.

Orzecznictwo Krajowej Izby Odwoławczej [dalej również jako: KIO lub Izba] nie jest jednak jednolite w kwestii, czy wykonawca może samodzielnie, bez wezwania zamawiającego, uzupełnić brakujący dokument np., gdy po złożeniu oferty wykonawca sam odkrywa, iż nie załączył do niej wszystkich koniecznych dokumentów potwierdzających spełnianie warunków udziału w postępowaniu lub świadomie składa ofertę bez wymaganego dokumentu, którym nie dysponuje jeszcze w dniu składania ofert, planując, że później uzupełni ww. dokument.

W wielu orzeczeniach Izba uznała, że wykonawca może samodzielnie uzupełnić brakującą dokumentację.

• W jednej ze spraw[iii] KIO doszła do wniosku, że wykonawca, co do zasady, nawet bez wezwania ze strony zamawiającego, gdy stwierdzi, iż zachodzą w stosunku do niego okoliczności wskazane w art. 26 ust. 3 ustawy Pr.z.p., uprawniony jest do uzupełnienia dokumentów.
• W innym przypadku[iv] Izba uznała, że wezwanie do uzupełnienia dokumentów lub oświadczeń jest czynnością zastrzeżoną dla zamawiającego, jednak ustawa Pr.z.p. nie zawiera zakazu samodzielnego uzupełniania dokumentu lub oświadczenia, o którym mowa w art. 25 ust. 1 ustawa Pr.z.p. przez wykonawcę.
• Zgodnie z innym wyrokiem KIO[v], w sytuacji, gdyby okazało się, że uzupełnione samodzielnie przez wykonawcę dokumenty potwierdzają spełnianie warunku udziału w postępowaniu, nakazywanie zamawiającemu wezwania wykonawcy do uzupełnienia już przedłożonych dokumentów, byłoby działaniem sztucznym, obarczonym nadmiernym formalizmem.

Trzeba mieć jednak świadomość, że w niektórych sprawach samodzielne uzupełnianie dokumentacji przez wykonawcę nie spotkało się z pozytywną oceną KIO.

• W jednej ze spraw[vi] Izba wskazała, że nie podziela poglądu, że wykonawca uprawniony jest samodzielnie, bez wezwania zamawiającego, uzupełniać wadliwe, czy też niepełne dokumenty oferty. Dopuszczenie do samodzielnego uzupełniania przez wykonawcę dokumentów oferty po upływie wyznaczonego terminu jej złożenia prowadziłoby bowiem - według KIO - do chaotycznego przebiegu postępowania przetargowego, niezgodnego z wyznaczonymi regułami. Jak dalej wskazała Izba - ustawa Pr.z.p. w art. 26 ust. 3 wiąże skuteczność dokonanych uzupełnień z uprzednim wezwaniem przez zamawiającego. W przedmiotowej sprawie KIO nie widziała przeszkód, aby w wyniku nakazanego wezwania wykonawcy do wyjaśnień i uzupełnienia dokumentów, wykonawca wniósł o zaliczenie dokumentów złożonych wcześniej bez wezwania na poczet przynależnych wezwaniu.
• W dwóch innych orzeczeniach[vii] KIO uznała, że wykonawca nie może wykorzystywać braku zakazu samodzielnego składania dokumentów w celu uzyskania możliwości uzupełnienia tego samego dokumentu więcej niż jeden raz.

Analiza powyższego orzecznictwa prowadzi do wniosku, że dopuszczalność samodzielnego uzupełnienia przez wykonawcę dokumentów uzależniona jest od okoliczności danej sprawy. Duże wątpliwości prawne - na co uwagę powinni zwrócić zamawiający - budzi sytuacja, gdy wykonawca uzupełnia te same dokumenty najpierw samodzielnie, a potem na wezwanie zamawiającego - w przypadku gdy pierwsze (samodzielne) uzupełnienie zostałoby uznane za niepotwierdzające spełniania warunków udziału w postępowaniu.

_____________________________________________________________________
Szukasz pomocy prawnej w opisanym przez nas zakresie?
Sprawdź naszą PROPOZYCJĘ.