Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

11.05.2016

Sejm przyjął przepisy zakazujące propagowania ustrojów totalitarnych

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

W głosowaniu, które odbyło się 29 kwietnia 2016 r., Senat przyjął  bez poprawek ustawę o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

22 lutego 2016 r. wpłynął do Sejmu senacki projekt ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej [dalej: uchwalona ustawa]. W jego uzasadnieniu wskazano, iż „mimo upływu ponad 25 lat od zmian ustrojowych w Polsce ulice, place i inne obiekty wciąż mają komunistycznych patronów”. Celem zapobieżenia negatywnych skutków społecznych z tym związanych, projektodawcy zaproponowali zobowiązanie jednostek samorządu terytorialnego [dalej j.s.t.] do zmiany tego stanu rzeczy. W czasie wspólnych prac w sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej wskazano na przykłady nazw propagujących komunizm: m.in. ulice Generała Karola Świerczewskiego oraz 22 Lipca w Sejnach. Należy jednak dostrzec, że powodem utrzymywania tego rodzaju nazw bywał również sprzeciw mieszkańców[1].

Warto wskazać, iż jest to już druga próba wprowadzenia podobnych regulacji. Zbliżony projekt procedowany był w Sejmie VII kadencji, lecz nie wyszedł on poza etap pracy w komisjach.

Wskutek prac nad projektem z 22 lutego 2016 r., przyjęto szereg zmian, m.in. uwzględniając uwagi Związku Powiatów Polskich odnośnie do procedury zmian nazw nadanych przed wejściem w życie ustawy.

Art. 1 ust. 1 uchwalonej ustawy stanowi, iż nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, nadawane przez j.s.t. (lub, zgodnie z art. 4, także ich związki i związki metropolitalne)  nie mogą upamiętniać osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny ani w inny sposób takiego ustroju propagować. W ust. 2 doprecyzowano, iż za propagujące komunizm uważa się także nazwy odwołujące się do osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944–1989.

W uchwalonej ustawie przewidziano dwie procedury, które mają zapobiec pojawieniu się w obrocie prawnym nazw, które byłyby sprzeczne z dyspozycją z art. 1 – pierwsza polegałaby na stwierdzeniu nieważności uchwały, która zostałaby podjęta po wejściu ustawy w życie, a druga na zmianie nazw już funkcjonujących w obrocie.

Jak stanowi art. 2 uchwalonej ustawy, w przypadku, gdy j.s.t. przyjęłaby uchwałę, nadającą obiektowi określonemu w art. 1 ust. 1 nazwę niezgodną z dyspozycją tego przepisu, wojewoda stwierdzałby nieważność uchwały. Stwierdzenie nieważności wymagałoby opinii Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, która potwierdzałaby niezgodność (byłaby to więc opinia wiążąca). Wojewoda mógłby jednak zwrócić się o dodatkową opinię do Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, ta jednak miałaby charakter wyłącznie pomocniczy i niewiążący. Opinie powinny być przedstawiane niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od doręczenia żądania wojewody, a okres oczekiwania na opinie wstrzymuje bieg terminu na stwierdzenie nieważności aktu.

Zgodnie z art. 3 uchwalonej ustawy, jeżeli w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia nadzorczego, nie zostałaby nadana nowa nazwa, a jej nadanie jest konieczne do oznaczania adresów, wojewoda wydaje zarządzenie zastępcze, w którym nadawałby nazwę zgodną z art. 1. Wydanie zarządzenia zastępczego w sprawie nadania nazwy drodze wewnętrznej wymaga uzyskania pisemnej zgody właścicieli terenów, na których jest ona zlokalizowana. Do czasu nadania nowej nazwy należałoby stosować natomiast nazwę dotychczasową. Do zarządzeń zastępczych należałoby stosować odpowiednio przepisy art. 98, art. 100 i art. 102a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym art. 85, art. 86 i art. 90a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym oraz art. 86, art. 87 i art. 88a ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa.

Natomiast zgodnie z art. 6 uchwalonej ustawy, w przypadku nazw budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej, w tym dróg, ulic, mostów i placów, upamiętniające osoby, organizacje, wydarzenia lub daty symbolizujące komunizm lub inny ustrój totalitarny lub propagujące taki ustrój w inny sposób, obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy, właściwy organ j.s.t. albo związku j.s.t. zmienia je w terminie 12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie. Jeżeli w tym terminie organ nie zadośćuczyni swemu obowiązkowi, wojewoda wydałby zarządzenie zastępcze (terminie trzech miesięcy od dnia, w którym upłynął termin na działanie organu j.s.t.). Wydanie zarządzenia zastępczego wymagałoby opinii Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu potwierdzającej niezgodność nazwy z dyspozycją art. 1 (a fakultatywnie wojewoda mógłby zasięgnąć również opinii Rady Ochrony Pamięci Walki i Męczeństwa). Opinia winna zostać niezwłocznie, nie później jednak niż dwa tygodnie od dnia doręczenia żądania wojewody.

Projektodawcy przewidzieli, iż pisma oraz postępowania sądowe i administracyjne w sprawach dotyczących ujawnienia w księgach wieczystych oraz uwzględnienia w rejestrach, ewidencjach i dokumentach urzędowych zmiany nazwy dokonanej na podstawie ustawy są wolne od opłat. Co jednak ciekawsze, zmiana nazwy dokonana na podstawie ustawy nie ma wpływu na ważność dokumentów zawierających nazwę dotychczasową.

Sejm uchwalił ustawę na posiedzeniu, które odbyło się 1 kwietnia 2016 r., po czym została ona przekazana Senatowi. W głosowaniu odrzucono propozycje senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej odnośnie do dwóch poprawek i Izba przyjęła ustawę w brzmieniu proponowanym przez Sejm.

Zgodnie z art. 122 Konstytucji, Marszałek Sejmu powinien przedstawić ustawę Prezydentowi, który podpisuje ją w ciągu 21 dni od daty przedstawienia, a następnie zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa miałaby wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Wielokrotnie wyrażano konieczność zmian tych nazw, które upamiętniają postaci związane z systemami totalitarnymi (w polskich warunkach, jest to oczywiście przede wszystkim komunizm). Należy podkreślić, iż gminy w bardzo zróżnicowany sposób odnosiły się do przedmiotowej problematyki. Ustawa wydaje się zgodna z wartościami konstytucyjnymi. Z drugiej strony, istnieje szereg nazw, które upamiętniają osoby lub okoliczności, które trudno poddać jednoznacznej ocenie (np. postacie, które w ramach minionego systemu zasłużyły się lokalnym społecznościom). W tej sytuacji procedurę, w której zawarto konieczność uzyskania pozytywnej opinii IPN przez wojewodę należy uznać za uzasadnioną. Wydaje się jednak, iż ustawodawca powinien przewidzieć również kompetencję j.s.t. oraz ich związków do zwracania się do IPN z wnioskiem o dokonanie opinii odnośnie do nazw, które planuje się wprowadzić lub które już funkcjonują. Mogłoby to ograniczyć spory i konflikty wokół dokonywania zmian w poszczególnych przypadkach.


[1] http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1550316,Mieszkancy-Nidzicy-nie-zgodzili-sie-na-zmiane-nazw-ulic-upamietniajacych-dzialaczy-komunistycznych

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj
DZIAŁY:
Inne

Autor artykułu

Adrian Misiejko

Doktor nauk prawnych, specjalizuje się w zakresie prawa samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem ustroju j.s.t. i publicznego transportu zbiorowego

Więcej z Przepisów §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj