Zdaniem NSA spółka będąca zarządcą części nieruchomości stanowiących tzw. nieruchomość wspólną w budynkach wielolokalowych jest podatnikiem, tj. podmiotem zobowiązanym do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2016 r. (sygn. II FSK 1559/15) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 30 stycznia 2015 r. (sygn. I SA/Wr 2238/14) w sprawie ze skargi spółki na interpretację indywidualną Prezydenta Wrocławia w przedmiocie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

Spółka, będąca zarządcą nieruchomości w rozumieniu ustawy o własności lokali [dalej: u.w.l.] złożyła do prezydenta miasta wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Wyjaśniła, że w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej sprawuje zarząd wyłącznie częściami nieruchomości stanowiącymi tzw. nieruchomość wspólną w budynkach wielolokalowych. Podkreśliła, że nie zarządza jakimikolwiek lokalami w tych budynkach, a lokale te w rozumieniu prawa cywilnego stanowią odrębne nieruchomości, posiadające własne księgi wieczyste. Wytwórcami odpadów są wyłącznie właściciele lokali.

We wniosku spółka zadała dwa pytania. Pierwsze odnosiło się do tego czy jako zarządca nieruchomości będzie ona podatnikiem w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej, tj. podmiotem zobowiązanym do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W przypadku pozytywnej odpowiedzi sformułowano drugie pytanie – jak ustalić sposób obliczenia opłaty w odniesieniu do poszczególnych lokali? Spółka przedstawiła własne stanowisko, w którym wyjaśniła, że ani u.w.l. ani ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach [dalej: u.c.p.g.] nie pozwalają na przyjęcie, że spółka jako zarządca jest zobowiązana do ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W interpretacji indywidualnej Prezydent Wrocławia uznał za prawidłowe stanowisko spółki stwierdzające, że jako sprawująca zarząd nieruchomościami wspólnymi nie jest podatnikiem wskazanej opłaty. Jednocześnie wskazał, że art. 2 ust. 3 u.c.p.g. obciąża podmioty sprawujące zarząd nieruchomościami obowiązkami właścicieli nieruchomości. Zdaniem Organu wykładnia użytego we wskazanym przepisie słowa „obciąża” przesądza o tym, że osoby sprawujące zarząd pełnią rolę płatników, tj. podmiotów, które mają obowiązek obliczyć wysokość opłaty, pobrać od właścicieli lokali odpowiednią kwotę i uiścić pobrane środki na rzecz gminy.

Interpretacja ta została uchylona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z powodu przekroczenia granic wniosku. Zdaniem sądu, prezydent nie powinien orzekać o roli wnioskodawcy jako płatnika opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ponieważ takie pytanie nie zostało zawarte we wniosku. W następstwie ponownego rozpoznania sprawy, Prezydent Wrocławia w interpretacji indywidualnej uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe i stwierdził, że osoba sprawująca zarząd nieruchomością wspólną w rozumieniu u.w.l. jest podatnikiem opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i tym samym zobowiązana jest do uiszczenia tej opłaty. Drugie z pytań zawartych w treści wniosku prezydent pozostawił bez rozpoznania, wskazując na uchybienie w postaci nieprzedstawienia przez wnioskodawcę własnego stanowiska, które zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej jest wymagane.

Spółka złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, wnosząc o uchylenie interpretacji. Główne zarzuty odnosiły się do naruszenia art. 6h u.c.p.g. poprzez uznanie zarządcy za podatnika opłaty, a także art. 14c § 2 Ordynacji podatkowej poprzez brak odniesienia do zawartego we wniosku pytania o sposób obliczania ww. opłat związanych z poszczególnymi lokalami. W odpowiedzi na skargę prezydent wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej interpretacji.

Zdaniem sądu I instancji prezydent miasta nie miał obowiązku odnosić się do drugiego pytania przedstawionego we wniosku, ponieważ spółka nie przedstawiła własnego stanowiska w tej kwestii, pomimo uprzedniego wezwania jej do uzupełnienia braku wniosku. W tym zakresie WSA wydał postanowienie o pozostawieniu tej części wniosku bez rozpatrzenia.

W kwestii pierwszego pytania, dotyczącego możliwości uznania zarządcy za podatnika, WSA wskazał, że wykładnia przepisów, jaką zastosował Organ w zaskarżonej interpretacji indywidualnej była prawidłowa. Oznaczało to, ze na skarżącej spółce spoczywał obowiązek ponoszenia opłaty oraz złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z racji sprawowania zarządu nieruchomością wspólną w rozumieniu u.w.l. W uzasadnieniu wskazano, że słusznie organ interpretacyjny zwrócił uwagę na normatywne konsekwencje umieszczenia regulacji art. 2 ust. 3 u.c.p.g. w rozdziale 1 „Przepisy ogólne”, które należy traktować jako odnoszące się do wszystkich przepisów w obrębie aktu. Zdaniem sądu oznacza to, że ustawa na potrzeby całego aktu nakazuje uznawać za właścicieli nieruchomości także inne podmioty (niebędące właścicielami w znaczeniu cywilistycznym), więc bez wątpienia obowiązek wynikający z art. 6h i 6m ust. 1 u.c.p.g. należy odnosić nie tylko do właścicieli nieruchomości w znaczeniu prawa cywilnego, ale i do tych wszystkich podmiotów, które ustawa nakazuje traktować jak właścicieli.

Spółka wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego od powyższego wyroku, domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozstrzygnięcia.

Wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2016 roku (sygn. II FSK 1559/15) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną w całości.

NSA podtrzymał stanowisko organu oraz sądu I instancji co do tego, że w rozpoznawanej sprawie organ interpretacyjny nie miał obowiązku i prawa odpowiedzi na pytanie dotyczące sposobu obliczania opłaty w odniesieniu do poszczególnych lokali, gdyż spółka nie przedstawiła we wniosku o wydanie tejże interpretacji własnego stanowiska w tej kwestii nawet po wezwaniu do uzupełnienia braków wniosku.

NSA zwrócił również uwagę, że zgodnie z art. 6h w zw. z art. 6c ust. 1 u.c.p.g. właściciel nieruchomości, na której zamieszkują mieszkańcy, obowiązany jest do ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na rzecz gminy, na terenie której położone są jego nieruchomości. Z kolei w art. 2 ust. 3 ustawa stanowi, że w przypadku, gdy nieruchomość jest zabudowana budynkami wielolokalowymi, w których ustanowiono odrębną własność lokali, obowiązki właściciela nieruchomości obciążają osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną, w rozumieniu przepisów u.w.l. oraz właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany.

Naczelny Sąd Administracyjny zauważył, że ustawodawca odróżnił sytuację, gdy nieruchomością włada niepodzielnie jedna osoba lub kilka osób, ale na zasadzie współwłasności całej nieruchomości od sytuacji, gdy na nieruchomości znajduje się budynek z wieloma lokalami i przynajmniej w stosunku do jednego z tych lokali ustanowiona została odrębna własność. W takim przypadku właścicielowi lokalu przysługuje również udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z prawem własności lokalu.

Sąd II instancji podkreślił, że zasadą wynikającą z art. 2 ust. 3 u.c.p.g. jest nałożenie obowiązków właściciela nieruchomości na osobę sprawującą zarząd nieruchomością wspólną, czyli na jeden podmiot. Wyłącznie w przypadku, gdy taki zarząd nie został ustanowiony, obowiązki właściciela, wynikające z u.c.p.g., obciążają każdego z właścicieli lokali. Osobą traktowaną jak właściciel nieruchomości w rozumieniu wskazanej ustawy jest przy tym wyłącznie osoba sprawująca zarząd w rozumieniu przepisów u.w.l.

W ocenie NSA nie ma zatem jakichkolwiek podstaw do kwestionowania przedstawionej w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sądu I instancji wykładni art. 2 ust. 3 u.c.p.g., zgodnie z którą osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną są podmiotami zobowiązanymi do uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Sąd II instancji podkreślił, że na gruncie prawa podatkowego dominującą rolę należy przyznać wykładni językowej przepisów z uwagi na konieczność ochrony podatnika. Skoro cyt. artykuł zrównuje sytuację prawną dwóch kategorii podmiotów: właścicieli i osób sprawujących zarząd nieruchomością wspólną, to tym samym grupy te obciążają te same prawa i obowiązki.

NSA zwrócił uwagę, że na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 28 listopada 2013 r. (sygn. K 17/12) opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi należy traktować jako daninę publiczną w konstytucyjnym rozumieniu. Ma ona zatem charakter powszechnego, jednostronnie ustalanego świadczenia pieniężnego, od którego wniesienia uzależnione jest dopiero świadczenie innego podmiotu. To świadczenie wzajemne polega w szczególności na odbiorze odpadów komunalnych. Trybunał potwierdził również, że z przepisów jednoznacznie wynika obowiązek ponoszenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi przez osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną.

W tym stanie faktycznym Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną.