Na stronach Rządowego Centrum legislacji opublikowano projekty rozporządzeń dotyczących mediacji w sprawach administracyjnych – zarówno na etapie postępowania administracyjnego, jak i sądowoadministracyjnego.

Mediacja w postępowaniu administracyjnym

Już za kilka dni wejdzie w życie najnowsza nowelizacja Kodeksu postępowania administracyjnego, o której od dawna informujemy na łamach naszego Portalu oraz na stronie www.nowelizacjakpa.pl. Jedną z największych „nowości” wprowadzanych do KPA jest instytucja mediacji, której istota została przybliżona w artykule „Do postępowania administracyjnego wkracza mediacja”. Zgodnie z nowymi przepisami mediator będzie miał prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyrazi zgodę na prowadzenie mediacji bez wynagrodzenia.  Koszty wynagrodzenia i zwrotu wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji pokrywać będzie organ administracji publicznej, a w sprawach, w których może być zawarta ugoda – strony w równych częściach, chyba że postanowią one inaczej. Koszty mediacji będą pokrywane niezwłocznie po jej zakończeniu.

Kwestie szczegółowe związane z wynagrodzeniem mediatora oraz kosztami jego działania uregulować ma rozporządzenie ministra właściwego do spraw administracji publicznej wydane na podstawie art. 263a KPA. Zgodnie z tym przepisem minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wynagrodzenia mediatora za prowadzenie postępowania mediacyjnego oraz wydatki mediatora podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy oraz sprawny przebieg mediacji, a także niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji.

W projekcie rozporządzenia z dnia 15 maja 2017 roku – opublikowanym na stronach internetowych Rządowego Centrum Legislacji – zaproponowano, aby w sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosiło 1% wartości przedmiotu sprawy, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 zł za całość postępowania mediacyjnego. W sprawach majątkowych, w których wartość przedmiotu sprawy nie da się ustalić, oraz w sprawach o prawa niemajątkowe wynagrodzenie mediatora za prowadzenia postępowania mediacyjnego ma wynosić za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne 100 złotych – łącznie nie więcej niż 450 złotych. Powyższe rozwiązania mają stanowić motywację motywatora do możliwie szybkiego zakończenia mediacji i uniknięcia jej zbędnego przedłużania.

Jednocześnie projekt rozporządzenia określa, iż zwrotowi podlegać mają udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów:

1. przejazdów – w wysokości i na warunkach określonych w przepisach dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej;
2.  wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia mediacyjnego, w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych za jedno posiedzenie (w tym zakresie brak jest ograniczenia co do maksymalnej liczby posiedzeń);
3. korespondencji w wysokości nieprzekraczającej 30 złotych.

Projekt przewiduje jednocześnie, iż w razie nieprzystąpienia uczestników do mediacji, mediatorowi przysługiwać będzie zwrot poniesionych wydatków w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych.

Wynagrodzenie mediatora, będącego podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia podatku od towarów i usług, oraz poniesione przez niego wydatki, będą podwyższane o obowiązującą stawkę podatku VAT.

Rozporządzenie – podobnie jak cała nowelizacja KPA – ma wejść w życie z dniem 1 czerwca 2017 roku.

Zdaniem projektodawców zaproponowane rozwiązania mają zapewnić „udział w mediacjach administracyjnych mediatorów gwarantujących wysokiej jakości usługi mediacyjne”. Podkreśla się przy tym, iż „stawki wynagrodzenia mediatorów zostały zaproponowane w taki sposób, aby przyciągnąć najlepszych specjalistów i sprofesjonalizować usługi mediacyjne”. W uzasadnieniu projektu rozporządzenia wskazano również, iż zaproponowane w projekcie rozporządzenia stawki zostały ustalone w taki sposób, aby zachęcały organy administracji publicznej i strony postępowania administracyjnego do korzystania z mediacji, a zarazem odpowiadały potrzebom mediatorów.”.

Mediacja w postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Analogiczne rozwiązania zostały zaproponowane w przypadku projektu rozporządzenia w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu przed sądem administracyjnym. Także w uzasadnieniu tego projektu przytoczono analogiczne argumenty jak w przypadku rozporządzenia odnoszącego się do postępowania administracyjnego.

Najbliższe miesiące pokażą na ile skuteczne okażą się nowe rozwiązania prawne dotyczące mediacji w sprawach administracyjnych i sądowoadministracyjnych.