Obserwuj

Bądź na bieżąco z prawem samorządowym. Zamów bezpłatny cotygodniowy newsletter.






Działy:
  • Gospodarka komunalna

    W dziale "GOSPODARKA KOMUNALNA" publikowane są artykuły dotyczące spółek komunalnych oraz zakładów budżetowych, jak również artykuły dotyczące poszczególnych działów gospodarki komunalnej, w tym gospodarki odpadami komunalnymi, gospodarki wodno-ściekowej, transportu publicznego.

  • Podatki

    W dziale "PODATKI" publikowane są artykuły dotyczące podatków i opłat publicznoprawnych, m.in. dotyczące podatku VAT, podatku od nieruchomości, opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i innych.

  • Finanse publiczne

    W dziale "FINANSE PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące szeroko pojmowanych zagadnień związanych z finansami publicznymi, m.in. artykuły dotyczące dochodów jednostek samorządu terytorialnego oraz dyscypliny finansów publicznych.

  • Zamówienia publiczne

    W dziale "ZAMÓWIENIA PUBLICZNE" publikowane są artykuły dotyczące problematyki zamówień publicznych, m.in. dotyczące sytuacji podmiotów komunalnych w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Prezentowane są także najnowsze orzeczenie KIO oraz sądów w zakresie prawa zamówień publicznych.

  • Prawo cywilne

    W dziale "PRAWO CYWILNE" publikowane są artykuły dotyczące zagadnień cywilnoprawnych, m.in. umów oraz sporów przed sądami powszechnymi, których stroną są podmioty komunalne.

  • Nieruchomości

    W dziale "NIERUCHOMOŚCI" publikowane są artykuły dotyczące nieruchomości komunalnych oraz spraw związanych z innymi nieruchomościami, w których występują organy samorządu terytorialnego. Artykuły dotyczą w szczególności gospodarki nieruchomościami i planowania przestrzennego.

  • Procedury administracyjne

    W dziale "PROCEDURY ADMINISTRACYJNE" publikowane są artykuły dotyczące procedur, które prowadzone są przez organy samorządu terytorialnego. W szczególności artykuły dotyczą ogólnej procedury administracyjnej (KPA - Ordynacja podatkowa), procedury sądowoadministracyjnej, procedury uchwałodawczej oraz dostępu do informacji publicznej.

  • Ustrój

    W dziale "USTRÓJ" publikowane są artykuły dotyczące ustroju podmiotów komunalnych, w tym zagadnienia dotyczące statusu prawnego organów jednostek samorządu terytorialnego, związków międzygminnych czy radnych.

  • Inne

    W dziale "INNE" publikowane są artykuły związane z funkcjonowaniem podmiotów komunalnych, które ze względu na swoją tematykę nie zostały zakwalifikowane do innych kategorii.

21.11.2017

Gdzie są granice prawa do informacji publicznej?

UWAGA: TEN ARTYKUŁ MA WIĘCEJ NIŻ 3 MIESIĄCE.
SPRAWDŹ AKTUALNY STAN PRAWNY LUB SKONTAKTUJ SIĘ Z AUTOREM.
drukuj mail Share
"

Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne nie może być nadużywane jako element walki politycznej lub instrument nielegalnego wywierania wpływów.

"

Dowiedz się więcej:

Dostęp do informacji publicznej

Zdaniem NSA wniosek o udostępnienie informacji publicznej, wywołujący dolegliwość jego adresata i utrudniający jego funkcjonowanie, nie podlega ochronie prawnej z ustawy prawo o dostępie do informacji publicznej.

 

Wyrokiem z dnia 11 maja 2017 r. (I OSK 2777/16) Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu skargi kasacyjnej w przedmiocie bezczynności w udostępnieniu informacji publicznej uchylił wyrok Sądu I instancji i oddalił skargę w zaskarżonym zakresie.

 

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

 

Wnioskodawca złożył pismo do dyrektora gimnazjum, w którym zwrócił się o udzielenie w trybie dostępu do informacji publicznej informacji o jednej z nauczycielek. We wniosku wskazał 87 pytań, wśród których znalazły się zapytania m.in. o:

  • „stan cywilny nauczyciela”,
  • „czy nauczyciel jest po rozwodzie?”,
  • „czy nauczyciel pali tytoń?"
  • „czy nauczyciel zażywa narkotyki?”,
  • „czy nauczyciel korzystał lub korzysta z pomocy psychologicznej?”,
  • „czy nauczyciel znajduje się w trudnej sytuacji materialnej?”,
  • „wyznanie religijne nauczyciela”,
  • „czy nauczyciel był kiedykolwiek podejrzany o pedofilię?” ,
  • „czy nauczyciel posiada broń palną?”,
  • „IQ potwierdzone pomiarem”,
  • „znajomość zasad pierwszej pomocy przed medycznej przez nauczyciela- proszę określić w skali 0-10”,
  • „odbyte podróże zagraniczne - proszę wymienić kraje”,
  • „czy nauczyciel posiada stały dostęp do Internetu?”.

W odpowiedzi na wniosek, dyrektor gimnazjum udzielił odpowiedzi jedynie na  te pytania, które w jego ocenie stanowiły dane podlegające udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. Realizując wniosek, organ udzielił informacji co do: imienia i nazwiska nauczyciela, przedmiotów wykładanych obecnie, wykształcenia, nazwy uczelni wydającej tytuł magistra, kwalifikacji pedagogicznych i psychologicznych nauczyciela oraz informacji odnośnie prawa do wykonywania zawodu psychologa przez nauczyciela.

Z uwagi na nieuzyskanie odpowiedzi na wszystkie złożone pytania, wnioskodawca [dalej również jako skarżący] wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego [WSA] na bezczynność dyrektora gimnazjum, zwracając się o:

  1. zobowiązanie dyrektora gimnazjum do udzielenia żądanej informacji publicznej
  2. zobowiązanie gimnazjum do ukarania dyscyplinarnego pracownika winnego niezałatwienia
  3. wymierzenie organowi grzywny na podstawie art. 149 § 2 ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [p.p.s.a.] w maksymalnej wysokości określonej w art. 154 § 6 p.p.s.a. W uzasadnieniu skarżący wskazał, że do dnia wniesienia skargi dyrektor gimnazjum nie udzielił odpowiedzi na złożony wniosek.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. Dyrektor gimnazjum wskazał, że żądane informacje były zbieżne z informacjami, których skarżący domagał się wcześniej w stosunku do innych zatrudnionych nauczycieli w tej placówce edukacyjnej. Organ wskazał również, że na bieżąco udziela odpowiedzi na notoryczne pytania zadawane przez skarżącego. Skutkuje to tym, że zarówno sam dyrektor jak i pracownicy gimnazjum, którzy zaangażowani są w edukację syna skarżącego, czas, który powinni poświęcać pracy, spędzają na wyjaśnianiu spraw zainicjowanych przez skarżącego. Zdaniem dyrektora placówki działanie osoby, która wniosła skargę, ma na celu odwołanie większości nauczycieli uczących jego syna, jak i kierownictwa gimnazjum. Organ zaznaczył także, iż zamiarem skarżącego nie jest uzyskanie żądanych przez siebie informacji publicznych, lecz szykanowanie pracowników gimnazjum.

Wyrokiem z dnia 19 maja 2016 r. (sygn. akt IV SAB/Po 26/16) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu umorzył postępowanie w zakresie, w którym skarżącemu zostały udzielone  informacje w trybie dostępu do informacji publicznej. W pozostałej części WSA nakazał dyrektorowi rozpatrzenie wniosku w terminie 14 dni od dnia doręczenia prawomocnego wyroku. Ponadto sąd ten stwierdził, że organ dopuścił się bezczynności, a także wskazał, że bezczynność ta miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. WSA nie miał wątpliwości co do tego, że dyrektor gimnazjum był organem zobligowanym do udzielenia informacji publicznej.

WSA podkreślił, że do dnia wniesienia skargi organ nie zareagował na fakt, iż skarżący wnioskował o udostępnienie informacji w trybie dostępu do informacji publicznej. Dopiero po zainicjowaniu przez skarżącego postępowania sądowoadministracyjnego, dyrektor gimnazjum udzielił odpowiedzi na wybrane przez siebie pytania, a w pozostałym zakresie pozostawił wniosek bez odpowiedzi. Organ jedynie w odpowiedzi na skargę wskazał, że pozostałe informacje żądane przez skarżącego są sprawami prywatnymi nauczyciela i nie podlegają udostępnieniu na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej [u.d.i.p.].

Zdaniem WSA w Poznaniu zastosowanie art. 5 ust. 2 u.d.i.p. wymaga zbadania oraz ustalenia, czy w kontekście wykonywanych zadań, osoby których dotyczy żądana informacja publiczna, pełnią funkcje publiczne, czy też nie. Jeśli żądana informacja dotyczy osoby pełniącej funkcję publiczną, a także ma związek z pełnieniem tej funkcji to organ nie może odmówić udzielenia informacji publicznej na podstawie art. 5 ust. 2 u.d.i.p. Natomiast w przypadku wykazania, że żądane informacje nie dotyczą osoby sprawującej funkcję publiczną możliwe jest wydanie decyzji odmawiającej udzielenia wnioskowanych informacji. Zgodnie z art. 16 ust. 1 u.d.i.p. odmowa udzielenia informacji publicznej następuje w trybie wydania decyzji. W związku z powyższym, jeśli organ stwierdzi, że z uwagi na ograniczenia wynikające z art. 5 ust. 2 u.d.i.p. nie może udzielić informacji publicznej w żądanym zakresie, to powinien wydać w tym przedmiocie decyzję, a nie pozostawić wniosek bez odpowiedzi.

Zgodnie z ustaleniami poczynionymi przez Sąd I instancji, organ udzielił odpowiedzi jedynie na pytania, które w jego ocenie mogły stanowić dane podlegające udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej. W pozostałym zakresie dyrektor gimnazjum nie odpowiedział skarżącemu w żaden sposób. Doprowadziło to sąd I instancji do wniosku, że organ pozostawał w bezczynności, która miała charakter rażącego naruszenia prawa. Zgodnie z art. 13 ust.1 u.d.i.p. dyrektor gimnazjum miał 14 dni, by udzielić odpowiedzi na wniosek złożony przez skarżącego. Z akt sprawy wynika natomiast, że przez okres ponad 6 miesięcy nie podjął żadnych działań, co jak wskazuje WSA, stanowi istotne naruszenie wspomnianego przepisu. 

Skargę kasacyjną od wyroku wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny wniósł dyrektor gimnazjum.

Organ zarzucił Sądowi naruszenie art. 1 ust. 1 u.d.i.p. oraz art. 149 § 1a, art. 149 § 2  ustawy prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi [p.p.s.a.] w zw. z art. 154 § p.p.s.a.  poprzez wadliwe stwierdzenie, że do nierozpatrzonej przez niego części wniosku stosuje się tę ustawę. Wskazał również na naruszenie art. 13 ust. 1 u.d.i.p. przez błędne przyjęcie, że dyrektor gimnazjum, nie udzielając częściowo odpowiedzi na wniosek, dopuścił się bezczynności. Zdaniem dyrektora gimnazjum informacje, których przekazania żądał skarżący, nie były informacjami publicznymi w rozumieniu ustawy o dostępie do informacji publicznej, lecz dotyczyły prywatnego życia nauczyciela gimnazjum, który nie pełni funkcji publicznej.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną, żądający udzielenia informacji publicznej, wniósł o jej oddalenie. Zaprzeczył on również temu, że jego działania miały na celu szykanowanie nauczycieli gimnazjum.  

W rezultacie rozpoznania sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny [NSA] uznał zarzuty skargi za uzasadnione. W myśl prezentowanego przez Sąd poglądu, aby żądana informacja uzyskała walor informacji publicznej musi dotyczyć "sprawy publicznej" (art. 1 ust. 1 u.d.i.p.). Przedmiotem informacji publicznej mogą być kwestie, które mają znaczenie dla większej ilości osób, czy grup obywateli, bądź ważne są z punktu widzenia poprawności funkcjonowania organów państwa. NSA wskazał, iż zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie ugruntował się jednolity pogląd, że wnioski o udostępnienie informacji publicznej składane przez podmioty, których interesów dotyczą, nie odnoszą się do „sprawy publicznej”, dlatego nie są wnioskami o udzielenie informacji publicznej.

NSA stwierdził, że żądający udostępnienia informacji publicznej dopuścił się nadużycia prawa dostępu do informacji publicznej. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż złożony wniosek o informację miał na celu wywołanie dolegliwości u adresata, a także utrudnienie w funkcjonowaniu organu szkoły. Informacje żądane przez wnioskodawcę dotyczą jedynie jego interesu prywatnego, nie służą one jakiemukolwiek dobru powszechnemu. Zdaniem sądu II instancji pytania zawarte we wniosku albo w ogóle nie dotyczą kwestii publicznych, albo są nieprecyzyjne do tego stopnia, że niemożliwe jest ustalenie ich zakresu. W ocenie NSA wnioskowanie o udzielenie przedmiotowych informacji miało na celu  wyłącznie zaspokojenie indywidualnych potrzeb wnioskodawcy w ramach konfliktu, który istniał pomiędzy nim a nauczycielami tej szkoły. W konsekwencji cel zamierzony przez wnioskodawcę sprzeczny jest z celem, który założył ustawodawca w ustawie o udostępnieniu informacji publicznej. Dlatego też realizacja celu wnioskodawcy nie podlega ochronie prawnej w tym postępowaniu.

W ocenie NSA, Sąd I instancji winny był określić charakter żądanej informacji zanim stwierdził, że doszło do bezczynności organu, a nie z góry przesądzić, że wszystkie informacje zawarte we wniosku stanowią informację publiczną.

Naczelny Sąd Administracyjny podzielił zdanie dyrektora gimnazjum, który wniósł skargę kasacyjną. WSA naruszył art. 1 ust. 1 u.d.i.p. przyjmując, że w przedmiotowej sprawie znajdują zastosowanie przepisy o dostępie do informacji publicznej. Organ nie miał natomiast obowiązku rozpatrywać wniosku, w którym określono żądanie udzielenia informacji niestanowiących informacji publicznej. Skoro przepisy wspomnianej ustawy nie znajdowały zastosowania w tej sprawie, to dyrektor gimnazjum nie mógł uchybić terminom w niej określonych. W związku z powyższym organ nie dopuścił się bezczynności stwierdzonej przez Sąd I instancji. W konsekwencji, NSA uchylił wyrok sądu I instancji w zaskarżonej części i oddalił złożoną skargę.

Orzeczenie jest prawomocne.

"

Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne nie może być nadużywane jako element walki politycznej lub instrument nielegalnego wywierania wpływów.

"

Dowiedz się więcej:

Dostęp do informacji publicznej

Autorzy artykułu

Joanna Kostrzewska

Partner, radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w prawie administracyjnym ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego

Marta Warzańska

asystent w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Prezes KNA UAM „Ad rem”, interesuje się prawem administracyjnym

Więcej z Wokandy §

Wydarzenia PDS

Więcej wydarzeń
"

Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne nie może być nadużywane jako element walki politycznej lub instrument nielegalnego wywierania wpływów.

"

Dowiedz się więcej:

Dostęp do informacji publicznej