Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj

Przedstawiony projekt ustawy o jawności życia publicznego przewiduje m.in. zastąpienie nowymi dotychczasowych regulacji prawnych dotyczących lobbingu, a więc prowadzenia działalności, której celem jest wywarcie wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa.

Obecnie regulacje prawne dotyczące działalności lobbingowej zawarte są w ustawie o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, która weszła w życie z dniem 7 marca 2006 r.

Jednostki samorządu terytorialnego również objęte są regulacjami prawnymi dotyczącymi prowadzonej w stosunku do nich działalności lobbingowej, pomimo dość powszechnego przeświadczenia, że regulacje te obejmują tylko organy władzy publicznej na szczeblu centralnym. Istotne jest tym samym w wskazanie, że również w odniesieniu do lokalnych władz samorządowych aktualnie obowiązujące regulacje prawne nakładają na organy JST szereg obowiązków w zakresie lobbingu (więcej na ten temat pisaliśmy w artykule pt. „Lobbing a obowiązki organów samorządu terytorialnego”).

Także w obecnie projektowanej ustawie o jawności życia publicznego regulacje prawne dotyczące działalności lobbingowej odnosić się będą do jednostek samorządu terytorialnego (zgodnie z zawartą w art. 2 ust. 1 pkt 3 projektu ustawy definicją, pod pojęciem jednostki samorządu terytorialnego należy rozumieć nie tylko gminę, powiat, czy województwo, ale również związek jednostek samorządu terytorialnego).

Przypomnijmy, że projekt ustawy o jawności życia publicznego, którego głównym celem jest – jak przynajmniej w tym zakresie wskazują projektodawcy – wzmocnienie transparentności polskiego państwa zaprezentowano dnia 23 października 2017 r. Projekt zakłada nie tylko zastąpienie trzech ustaw dotychczas regulujących problematykę jawności (tj. ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa), ale również liczne zmiany w 39 innych ustawach (zobacz więcej w artykule „Projekt ustawy o jawności życia publicznego, czyli transparentność w nowym wydaniu”). Dnia 6 listopada 2017 r. w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów zorganizowano konferencję podsumowującą pierwszy etap procesu konsultacji publicznych, której efektem było przedłożenie drugiej wersji projektu ustawy (projekt z dnia 13 listopada 2017 r.). Druga tura konsultacji społecznych odbyła się dnia 27 listopada 2017 r., kiedy to omówiony został zaktualizowany projekt ustawy. Efektem tych konsultacji ma być przedłożenie w najbliższym czasie kolejnej wersji projektu ustawy, uwzględniającej częściowo uwagi przedstawione podczas drugiego z ww. spotkań.

Projektodawcy we wspominanym już przepisie art. 2 projektu ustawy, gdzie zawarto słowniczek zdefiniowanych pojęć, w zakresie działalności lobbingowej zdecydowali się wyjaśnić takie pojęcia, jak lobbing, lobbing zawodowy, podmiot zaangażowany, czy lobbysta zawodowy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 6 projektu ustawy, lobbingiem jest każde działanie podmiotów niebędących organami władzy publicznej lub upoważnionymi przez te organy przedstawicielami, prowadzone metodami prawnie dozwolonymi nieuregulowanymi w ramach ustawowych procedur postępowania przed organami władzy publicznej, zmierzające do wywarcia wpływu na podjęcie przez organ władzy publicznej rozstrzygnięć w określonym kierunku. Lobbingiem zawodowym natomiast jest – zgodnie z pkt 7 ww. przepisu – lobbing o charakterze zarobkowym prowadzony na rzecz osób lub podmiotów w celu uwzględnienia interesów tych osób lub podmiotów. Projektodawcy definiują również pojęcie podmiotu zaangażowanego (pkt 8 ww. przepisu), czyli podmiotu prowadzącego lobbing niebędący lobbingiem zawodowym (w aktualnie obowiązującej ustawie podmioty takie nie mają swojej oficjalnej nazwy, a potocznie nazywane są lobbystami okazjonalnymi, niezawodowymi) oraz lobbysty zawodowego (pkt 9), czyli podmiotu prowadzącego lobbing zawodowy.

Pomijając kwestię obowiązku rejestracji każdego podmiotu chcącego zostać lobbystą zawodowym, bowiem obowiązkami tymi zajmuje się minister właściwy do spraw administracji publicznej (patrz: art. 32-35 projektu ustawy), niezbędnym jest wskazanie na obowiązki, których realizacja powierzona została jednostkom samorządu terytorialnego.

Jak wynika z przywołanej powyżej definicji lobbingu, odbywa się ona w stosunku do organów władzy publicznej. Pomimo tego, że pojęcie to nie zostało zdefiniowane, należy przez nie rozumieć wszystkie organy stanowiące prawo, a więc zarówno te szczebla centralnego, jak i te szczebla terenowego, w tym jednostki samorządu terytorialnego.

Projektodawcy proponują, by każdy podmiot prowadzący działalność lobbingową (zarówno tę zawodową, jak i tę zwykłą, niezawodową) zobowiązany był – przed rozpoczęciem takiej działalności w odniesieniu do konkretnego organu – dokonać zgłoszenie na urzędowym formularzu (formularz ten zostanie określony w drodze rozporządzenia przez Radę Ministrów). W przypadku procesu legislacyjnego w jednostkach samorządu terytorialnego zgłoszenie takie wnoszone miałoby być do właściwego organu stanowiącego JST. Obowiązek zgłoszenia nie będzie wymagany w przypadku udziału w konsultacjach publicznych lub w wysłuchaniu publicznym dotyczących projektu aktu, którym zainteresowany jest lobbysta.

Co jednocześnie istotne, zgodnie z projektowanymi rozwiązaniami obowiązkiem lobbysty zawodowego będzie ponadto doręczenie organowi władzy publicznej lub pracownikowi urzędu obsługującego organ władzy publicznej, przed którym występuje, zaświadczenie o wpisie do rejestru lobbystów zawodowych.

Obowiązkiem organu władzy publicznej (a więc przypomnieć należy, że również organów JST) będzie przy tym , w przypadku stwierdzenia, że czynności wchodzące w zakres lobbingu zawodowego są wykonywane przez podmiot niewpisany do rejestru:

1. podjęcie działań mających na celu uniemożliwienie wykonywania czynności przez podmiot niewpisany do rejestru;
2. niezwłoczne poinformowanie o tym na piśmie Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego.

Projektodawcy proponują również, aby szczegółowy sposób postępowania pracowników urzędu obsługującego organ władzy publicznej z  podmiotem zaangażowanym lub lobbystą  zawodowym, w tym sposób dokumentowania podejmowanych kontaktów, określony został przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia, mając przy tym na uwadze umożliwienie reprezentowanie interesów podmiotów, na rzecz których jest wykonywana zawodowa działalność lobbingowa, minimalizację zakłócenia czynności urzędu, przy zachowaniu przejrzystości i  zgodności z obowiązującym prawem postępowania pracowników urzędu oraz konieczność niezwłocznego uniemożliwienia wykonywania w urzędzie czynności zawodowej działalności lobbingowej przez podmiot niewpisany do rejestru.

W projekcie ustawy w odniesieniu do organów władzy publicznej uregulowano jeszcze dwa obowiązki w zakresie lobbingu. Po pierwsze, proponuje się, aby organy władzy publicznej obowiązane były do niezwłocznego udostępnienia w BIP informacji o działaniach podejmowanych wobec nich przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową. Informacja taka miałaby zawierać określenie podmiotu prowadzącego działania wraz ze wskazaniem oczekiwanego przez ten podmiot sposobu rozstrzygnięcia. Po drugie natomiast, kierownicy urzędów obsługujących organy władzy publicznej mieliby obowiązek opracowywania raz w roku, do końca lutego i udostępnienia w BIP, zbiorczej informacji o działaniach podejmowanych wobec tych organów w roku poprzednim przez podmioty wykonujące zawodową działalność lobbingową.

Projektowana ustawa – zgodnie z treścią aktualnego projektu – ma wejść w życie z dniem 1 stycznia 2018 r. (obecnie termin ten wydaje się niemożliwy do zrealizowania), za wyjątkiem przepisów zobowiązujących do wdrożenia wewnętrznych procedur antykorupcyjnych. Na przygotowanie się do tych obowiązków podmioty zobowiązane mają mieć 6 miesięcy od wejście w życie ustawy.

Sprawdzone rozwiązania

dla każdego samorządu.

przeczytaj