Wśród podatników podatku rolnego ustawodawca wymienia m.in. posiadacza zależnego (dzierżawcę) użytków rolnych. Nie każdy jednak dzierżawca będzie obowiązany uiszczać podatek rolny. Podatnikiem będzie tylko ten, który wszedł w posiadanie zależne użytków rolnych we właściwym trybie.
Wśród podatników podatku rolnego ustawodawca wymienia m.in. posiadacza zależnego (dzierżawcę) użytków rolnych. Nie każdy jednak dzierżawca będzie obowiązany uiszczać podatek rolny. Podatnikiem będzie tylko ten, który wszedł w posiadanie zależne użytków rolnych we właściwym trybie.
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku rolnym (art. 3 ust. 3), jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca.
W praktyce powstały wątpliwości czy wskazana w ustawie o ubezpieczeniu społecznym (art. 38) umowa dzierżawy stanowiąca podstawę objęcia dzierżawcy ubezpieczeniem społecznym (KRUS) pozostaje umową o której mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym.
Warto wskazać w tym miejscu, że wątpliwości w zakresie zainicjowania przejścia obowiązku podatkowego nie budzi ocena umowy dzierżawy, o której mowa w art. 28 ust. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Wskazana tam umowa dotyczy tzw. dzierżawy za rentę lub emeryturę. Aby uznać umowę dzierżawy za spełniającą wymogi wskazane w art. 28 ust. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (a więc także i art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym) musi ona spełniać określone warunki: wydzierżawiającym musi być emeryt lub rencista (który zaprzestał produkcji rolnej), zawarta musi być w formie pisemnej, na co najmniej 10 lat i zgłoszona musi być do ewidencji gruntów i budynków, osobie, która: nie jest: małżonkiem emeryta lub rencisty; jego zstępnym lub pasierbem; osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym; małżonkiem zstępnego lub pasierba, a także małżonkiem osoby pozostającej z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym. Istotne pozostaje to, że wszystkie z wymienionych powyżej elementów muszą być spełnione łącznie aby doszło do przejścia obowiązku podatkowego z właściciela na dzierżawcę.
Jeżeli idzie natomiast o umowę dzierżawy stanowiącą podstawę do ubezpieczenia KRUS, nie jest ona obwarowana szczególnymi warunkami. Aby umowa została uznana za zawartą w świetle art. 38 powinna spełniać wyłącznie dwa wymogi: musi zostać zarejestrowana w ewidencji gruntów i budynków; na jej podstawie dzierżawca obowiązany jest prowadzić działalność rolniczą.
Wobec istotnych różnic w wymogach dotyczących obu umów zrodziły się wątpliwości czy przejście obowiązku podatkowego nastąpić może również na podstawie umowy o której mowa w art. 38 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Wskazać trzeba w tym miejscu, że mimo pewnych odmienności oba tryby umów wypełniają postanowienia art. 3 ust 3 ustawy o podatku rolnym. Nie ma w tym zakresie wątpliwości, że obie umowy są innym rodzajem umów (nie są ze sobą tożsame) oraz, że obie są zawarte stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. Brak jest zatem w tym zakresie jakichkolwiek prawnych argumentów, aby twierdzić że przewidziana w art. 38 umowa dzierżawy nie przenosi obowiązku podatkowego z właściciela na dzierżawcę. Przyjęcie stanowiska zgodnie z którym obie umowy, o ile tylko zawarte są w myśl przepisów o ubezpieczeniu społecznym, przenoszą obowiązek podatkowy na dzierżawcę, uzasadnione jest z punktu widzenia założeń ustawodawcy. W przypadku gruntów wydzierżawianych rolnikom chcącym posiadać tytuł do ubezpieczenia KRUS ustawodawca dąży do opodatkowania podmiotów, które faktycznie będą władać gruntami i będą z nich pobierać pożytki. Tak samo dzieje się w przypadku gruntów gospodarstw rolnych wydzierżawianych w związku z przejściem na emeryturę czy rentę. W ten właśnie sposób ustawodawca zdaje się uwzględniać ekonomiczną zdolność podmiotu do zapłaty podatku. Pogląd taki prezentowany jest również w piśmiennictwie (zob. B. Pahl, Umowa dzierżawy gruntów rolnych, a obowiązek podatkowy podatku rolnym, PPLiFS, 06/2015 s. 16) oraz w orzecznictwie (WSA w Warszawie z dnia 10.09.2009 r., III SA/Wa 562/09).
Autor artykułu
Doktor nauk prawnych, w Kancelarii Prawnej Ziemski & Partners w Poznaniu specjalizuje się w zakresie prawa podatkowego, ze szczególnym uwzględnieniem procedury podatkowej
27.03.2024
15.03.2024
01.03.2024