Prawo Dla Samorządu

Prezes UZP objął kontrolą udzielanie zamówień przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach realizacji zadań własnych i korzystanie z wyłączenia przewidzianego w art. 4 pkt 13 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.

Urząd Zamówień Publicznych [dalej również: „UZP”] zaprezentował wyniki najnowszych analiz zawartych w raportach poświęconych tematyce kontroli systemowych.

Kontrolami UZP objęto między innymi udzielanie zamówień przez jednostki samorządu terytorialnego w ramach realizacji zadań własnych i korzystanie z wyłączenia przewidzianego w art. 4 pkt 13 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych [dalej również: „ustawa Pr.z.p.”].

Co istotne, kontrole dotyczyły stanu prawnego obowiązującego przed wejściem w życie przepisów zmieniających ustawę Pr.z.p. Urząd wyraźnie zaznaczył, że od 1 stycznia 2017 r. obowiązują szczegółowe regulacje dotyczące udzielania zamówień in-house. Jak podał UZP, kontrola nie obejmuje zagadnień związanych ze stosowaniem przepisów dotyczących zamówień in-house udzielanych w trybie z wolnej ręki na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 12-15 ustawy Pr.z.p. wprowadzonych do ustawy Pr.z.p. ustawą z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1020).

Z dokonanej analizy, której poddane zostały roczne sprawozdania o udzielonych zamówieniach za 2014 r., wyselekcjonowane zostały zamówienia, co do których zamawiający wskazali, że zastosowali wyłączenie spod stosowania ustawy Pr.z.p. na podstawie art. 4 pkt 13 ustawy Pr.z.p.

W wyniku przeprowadzonych postępowań kontrolnych poczynione zostały poniższe wnioski.

Zamawiający będący jednostkami samorządu terytorialnego błędnie powoływali się w sprawozdaniach rocznych za 2014 r. na wyłączenie przewidziane w art. 4 pkt 13 ustawy Pr.z.p. Powyższe nie oznaczało jednak, co do zasady, że ww. zamawiający odstępowali od stosowania ustawy Pr.z.p. w sposób nieuprawniony. W badanych postępowaniach, zamawiający mimo nieprawidłowego odwoływania się do art. 4 pkt 13 ustawy Pr.z.p., najczęściej prawidłowo udzielali zamówień w badanym okresie w oparciu o przepisy ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t.j. Dz. U. z 2017 poz. 827) jako zadanie własne gminy. Do 31 grudnia 2016 r. wedle stanowiska UZP: „Obowiązek przekazania informacji o danym zamówieniu publicznym w ramach rocznego sprawozdania o udzielonych zamówieniach spoczywa na tym podmiocie, który jako zamawiający udzielił danego zamówienia, tj. zawarł z wykonawcą umowę w sprawie zamówienia publicznego. W przypadku zatem, gdy konkretne zadanie komunalne zostało powierzone przez Gminę spółce gminnej na innej zasadzie niż w drodze umowy cywilnoprawnej, wydatki dokonane w ramach powierzenia zadań nie stanowią zamówienia publicznego i nie podlegają ujawnieniu w rocznym sprawozdaniu o udzielonych zamówieniach”.
Zamawiający w oparciu o regulacje obowiązujące w 2014 r. nie mogli udzielać zamówień na odbiór i zagospodarowanie odpadów na podstawie przepisów ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu w czystości i porządku w gminach (t.j. Dz. U. z 2016 poz. 250, dalej: u.c.p.g.) z pominięciem stosowania przepisów ustawy Pr.z.p. Zgodnie bowiem z art. 6d ust. 1 u.c.p.g. w obowiązującym wówczas brzmieniu wójt, burmistrz lub prezydent miasta był obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c u.c.p.g., albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów.
Udzielenie zamówienia na odbiór odpadów i ich zagospodarowanie z pominięciem stosowania ustawy Pr.z.p. wskazywało na naruszenie podstawowych zasad udzielania zamówień publicznych, tj. uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców (art. 7 ust. 1 ustawy Pr.z.p.) oraz zasady udzielenia zamówienia wykonawcy wybranemu zgodnie z ustawy Pr.z.p. (art. 7 ust. 3 ustawy Pr.z.p.).
Udzielanie zamówień na odbiór i zagospodarowanie odpadów z pominięciem stosowania przepisów ustawy Pr.z.p. stanowiło również naruszenie dyscypliny finansów publicznych określone w art. 17 ust. 1 pkt 5 oraz art. 17 ust. 1b pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 168).

W informacji z kontroli UZP podkreślił, że podmiotami uprawnionymi do utworzenia instytucji gospodarki budżetowej nie są jednostki samorządu terytorialnego. Tym samym jednostki samorządu terytorialnego nie są upoważnione do odstąpienia od stosowania ustawy Pzp na podstawie art. 4 pkt 13 ustawy Pzp. Wnioski z dokonanej przez UZP kontroli, pomimo zmiany brzmienia art. 4 pkt 13 ustawy Pr.z.p. w tym zakresie zachowają swą aktualność.

Jak wyjaśnił UZP, z art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 168, dalej: „u.f.p.”) wynika, że instytucja gospodarki budżetowej może być tworzona przez:

ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek lub
organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2 u.f.p., jako organu wykonującego funkcje organu założycielskiego. W tym kontekście art. 139 ust. 2 u.f.p. wymienia następujące podmioty: Kancelarię Sejmu, Kancelarię Senatu, Kancelarię Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunał Konstytucyjny, Najwyższą Izbę Kontroli, Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny wraz z wojewódzkimi sądami administracyjnymi, Krajową Radę Sądownictwa, sądownictwo powszechne, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Krajowe Biuro Wyborcze i Państwową Inspekcję Pracy.

Gdy w 2017 r. JST udzieli swej spółce komunalnej zamówienia na podstawie art. 67 ust. 1 pkt 12 ustawy Pr.z.p., będzie zobowiązana podać dane dotyczące przedmiotowego zamówienia w sprawozdaniu rocznym. Przykładowo, w razie udzielenia zamówienia publicznego na odbiór odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych, zgodnie z art. 67 ust. 1 pkt 12 ustawy Pr.z.p., którego wartość przekraczać będzie tzw. „próg unijny”, JST zobowiązana będzie podać dane dotyczące tego zamówienia w rubryce V sprawozdania zatytułowanej „Zamówienia o wartości równej lub przekraczającej kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy”.

Powierzenie przez JST realizacji zadań własnych spółce komunalnej - wnioski z kontroli UZP