10.11.2017


Ciąg dalszy sporu o WPGO dla Mazowsza

KATEGORIA: Wokanda

Opublikowane zostało uzasadnienie niedawnego wyroku WSA w Warszawie, w sprawie Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Mazowieckiego.

Wyrokiem z dnia 10 października 2017 r. (IV SA/Wa 837/17) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, przy udziale Prokuratura Prokuratury Okręgowej, oddalił skargę województwa mazowieckiego na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego w przedmiocie stwierdzenia nieważności Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami 2022 [WPGO].

Wojewoda Mazowiecki w wydanym przez siebie rozstrzygnięciu nadzorczym stwierdził nieważność uchwały Sejmiku Województwa Mazowieckiego zarówno w sprawie uchwalenia WPGO, jak i wykonania WPGO. Powyższe rozstrzygnięcie było przedmiotem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie [WSA]. Województwo mazowieckie na podstawie art. 148 p.p.s.a. wniosło o uchylenie w całości zaskarżonego aktu nadzoru.

Przedmiotowa sprawa była już opisywana na łamach Portalu w następujących artykułach:
-"Ciąg dalszy batalii o WPGO",
-"Rzetelne konsultacje społeczne a uchwalenie WPGO".

WSA w wydanym przez siebie wyroku zgodził się z zarzutami organu nadzoru co do tego, iż uchwała sejmiku województwa w sposób istotny narusza art. 36 ust. 6b ustawy o odpadach [u.o.]. Wspomniany przepis stanowi, iż dokonanie zmian w planie inwestycyjnym uzgodnionym z Ministrem właściwym do spraw środowiska oraz w pozostałej części wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, która odnosi się do inwestycji wskazanych w planie inwestycyjnym, wymaga uzgodnienia z ministrem właściwym do spraw środowiska. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika , że w niniejszej sprawie minister właściwy do spraw środowiska opiniował projekt WPGO i uzgadniał plan inwestycyjny kilkakrotnie wprowadzając do niego liczne uwagi o charakterze merytorycznym. Mimo zmian wprowadzonych w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami, sejmik województwa nie przesłał do Ministra projektu WPGO oraz projektu Planu inwestycyjnego  w celu wydania opinii i uzgodnienia. W związku z powyższymi ustaleniami, WSA wskazał, iż Minister nie miał możliwości opiniowania i uzgadniania przedmiotowych projektów.

Zdaniem Sądu, bez znaczenia jest argument niezwiązania opinią Ministra podnoszony przez skarżącego. WSA podkreślił, że fakt, iż opinia nie ma charakteru wiążącego nie powoduje możliwości zaakceptowania sytuacji, w której Minister Środowiska wyraża opinię na temat nieaktualnej wersji Planu. Nie można zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, że przesłanie do Ministra projektu Planu bez naniesionych poprawek nie miało istotnego znaczenia w rozpatrywanej sprawie.

Sąd nie zgodził się również ze stanowiskiem skarżącego, że uchwalony Plan inwestycyjny tożsamy jest z projektem, który przedstawiono Ministrowi Środowiska. WSA podkreślił, że wprowadzone zmiany dotyczyły istoty przedmiotu Planu i wymagały uzgodnienia z właściwym Ministrem. W związku z powyższym Sąd podzielił argument Wojewody, iż zmiany wprowadzone w WPGO naruszają art. 36 ust. 6b. u.o. Wprowadzone zmiany były zmianami o charakterze istotnym i miały bezpośredni wpływ na treść WPGO.

Zważywszy na to, że Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami został zakwestionowany w całości, WSA przyjął, że organ nadzoru słusznie wskazał, iż uchwała w sprawie wykonania WPGO jest bezprzedmiotowa.

Sąd dopatrzył się także naruszenia art. 34 ust. 1 u.o., zwłaszcza w zakresie zasady bliskości. Wspomniany przepis zakłada hierarchię sposobów postępowania z odpadami oraz zasadę samowystarczalności i bliskości. W rozpatrywanej sprawie skarżący w uchwalonym WPGO założył możliwość przetworzenia odpadów komunalnych w instalacjach, znajdujących się poza regionem centralnym. Narusza to zasadę bliskości, według której w pierwszej kolejności odpady poddawane są przetworzeniu w miejscu ich powstawania. Usprawiedliwieniem dla braku zastosowania zasady bliskości nie może być stanowisko skarżącego, według którego "możliwość przetwarzania odpadów komunalnych w instalacjach znajdujących się poza regionem centralnym i posiadającym uregulowany stan formalno-prawny, miało zagwarantować możliwość realizacji zadań gminom oraz podmiotom odbierającym odpady komunalne". Zasady bliskości nie wyłącza również, wbrew temu co twierdzi skarżący, samodzielność JST w wykonywaniu zadań własnych. Zasada bliskości, jak podkreśla WSA, jest jedną z kluczowych zasad ogólnych prawa gospodarki odpadami wspomagających realizację zasad: likwidacji odpadów u źródła, prewencji i przezorności. Konieczność stosowania tej zasady wynika również z przepisów unijnych. Zdaniem WSA, przedmiotowa uchwała WPGO poprzez uchybienia wskazane powyżej, podjęta została z naruszeniem art. 34 ust. 1 u.o.

Sąd nie zgodził się z zarzutami zawartymi w skardze, w postaci stwierdzenia, iż Wojewoda w rozstrzygnięciu nadzorczym zastosował wadliwą wykładnię art. 38a u.o. i przyjął, że uchwała narusza art. 6 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej [u.s.d.g.]. Jak wskazał WSA, art. 38a u.o. uzależnia możliwość funkcjonowania instalacji od wpisania jej do WPGO. Jeśli instalacja taka nie została ujęta w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami, to ustawodawca przewidział nakaz wydania odmowy dla: decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, pozwolenia na budowę, pozwolenia zintegrowanego na przetwarzanie odpadów w tej instalacji, zezwolenia na przetwarzanie odpadów w tej instalacji. Zdaniem WSA treść art. 38a u.o. powinna być interpretowana łącznie z art. 6 ust. 1 u.s.d.g. Zdaniem Sądu zasadny jest zatem zarzut Wojewody co do naruszenia tego przepisu w zakresie w jakim pozbawiono przedsiębiorców w udziale w procedurze tworzenia WPGO z powodu naruszenia obowiązującej procedury przy uchwalaniu przedmiotowego Planu.

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że we wcześniejszych projektach WPGO wskazano szereg instalacji z art. 38a u.o., które nie pojawiły się w późniejszych projektach. Z treści wspomnianego przepisu jednoznacznie wynika, iż brak ujęcia instalacji przeznaczonej do przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz przeznaczonych do składowania pozostałości z sortowania odpadów komunalnych i pozostałości procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych w WPGO rodzi bardzo poważne skutki prawne dla podmiotów prowadzących tego rodzaju instalacje. WSA potwierdza zasadność zarzutu organu nadzoru, iż doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 u.s.d.g. w zakresie w jakim pozbawiono udziału w procedurze tworzenia WPGO podmioty prowadzące działalność gospodarczą.

WSA poparł także stanowisko Wojewody, który wskazał iż udział społeczeństwa w uchwalaniu WPGO gwarantowany przez art. 74 ust. 4 Konstytucji oraz art. 39 i art. 54 ust. 2 i 3 u.u.i.ś., miał miejsce jedynie w początkowym okresie opracowywania Planu. W późniejszym czasie, mimo wprowadzenia licznych zmian w projekcie, nie poddawano go kolejnym konsultacjom społecznym. Skarżący wskazał, że zasadne uwagi i wnioski zgłoszone podczas opiniowania i konsultacji społecznych zostały uwzględnione w projekcie WPGO, jednocześnie potwierdził liczność uwag i wniosków. Zdaniem Sądu, skoro uwagi i wnioski były bardzo liczne, a tym samym miały znaczący wpływ na projekt Planu to tym bardziej należało go poddać ponownym konsultacjom społecznym.

Z uzasadnienia uchwały w sprawie podjęcia WPGO wynika, że konsultacje społeczne przeprowadzane były od października do listopada 2015 r. i w okresie do 20 stycznia 2016 r. Zdaniem WSA zaniechanie ponownego przeprowadzenia konsultacji społecznych w sytuacji istotnych zmian wprowadzonych w projekcie WPGO, a także naruszenia art. 46 u.u.i.ś. poprzez brak ponownego opiniowania planu przez organy wskazane w art. 57 i 58 u.u.i.ś. stanowi istotne naruszenie prawa.

Z uwagi na bezzasadność zarzutów zawartych w skardze, Sąd na podstawie art. 151 p.p.s.a. oddalił skargę wniesioną na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody.

Powyższy wyrok nie jest prawomocny.



Autor:
Maciej Kiełbus

Partner, prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego



Marta Warzańska

asystent w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Prezes KNA UAM „Ad rem”, interesuje się prawem administracyjnym


TAGI: Gospodarka odpadami, Odpady, Wyrok WSA,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu