28.12.2016


Odwołanie dyrektora placówki oświatowej w trybie nadzwyczajnym

KATEGORIA: Wokanda

Zdaniem NSA, nie każde naruszenie prawa przez dyrektora placówki oświatowej będzie stanowić podstawę do jego odwołania w trybie natychmiastowym.  

Wyrokiem z dnia 1 września 2016 r., (sygn. I OSK 1149/16) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił w całości skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Wrocławiu  z dnia 16 grudnia 2015 r., (sygn. akt IV SA/Wr 738/15) wydanego w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora zespołu placówek resocjalizacyjno-wychowawczych.

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym.

W sierpniu 2015 r. zarząd powiatu podjął uchwałę w sprawie odwołania ze stanowiska dyrektora zespołu placówek resocjalizacyjno-wychowawczych [dalej także: uchwała].

Podstawę prawną uchwały stanowił art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty [dalej także: u.s.o.].

W uzasadnieniu kwestionowanej uchwały organ wskazał, że dyrektor placówki oświatowej dopuścił się następujących zaniedbań:

Tym samym zdaniem organu działanie dyrektora placówki oświatowej stanowi podstawę do zastosowania trybu określonego w art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o.

Rozstrzygnięciem nadzorczym wojewoda,  na podstawie art. 79 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym [dalej także: u.s.p.], stwierdził nieważność  uchwały.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ nadzoru wskazał, że powyższa uchwała została podjęta z istotnym naruszeniem art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o., zgodnie z którym organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 7 u.s.o., dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

W związku z wydanym rozstrzygnięciem nadzorczym powiat złożył skargę do sądu administracyjnego.

Na rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody skargę do sądu administracyjnego wniósł powiat zaskarżając ww. rozstrzygnięcie nadzorcze w całości.

Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2015 r., IV SA/Wr 738/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu oddalił skargę zarządu powiatu.

W uzasadnieniu sąd I instancji poruszył następujące kwestie.

WSA w Wrocławiu wskazał, że odwołanie dyrektora placówki oświatowej z pełnionej funkcji w trybie natychmiastowym może mieć miejsce wyłącznie w „szczególnie uzasadnionych przypadkach”. W tym zakresie sąd powołał się na wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, w których sąd II instancji wskazał, że pojęcie „przypadki szczególnie uzasadnione” jest pojęciem ogólnym, niedookreślonym, swoistą klauzulą generalną, które winno być interpretowane wąsko. Ponadto w przywołanych wyrokach NSA podkreślił, że „w orzecznictwie przyjmuje się, że przepis ten (art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.p.) stanowi wyjątek od zasady stabilności stosunku zatrudnienia, a zatem jego wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna (wyroki NSA: z dnia 1 września 2010 r., I OSK 933/10 i z dnia19 listopada 2010 r., I OSK 1530/10).

Sąd I instancji dokonał podziału interpretacji klauzuli „przypadków szczególnie uzasadnionych” w ujęciu negatywnym oraz w ujęciu pozytywnym. W uzasadnieniu wyroku przedstawił katalog negatywnych przesłanek, które nie stanowią podstawy do zastosowania trybu natychmiastowego odwołania z art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o.:

Przytoczone przez zarząd okoliczności w niniejszej sprawie zostały uznane przez sąd za niedostateczne do zastosowania trybu określonego w art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.p. Wynikało to między innymi z faktu, że okoliczności stanowiące podstawę odwołania muszą być konkretne i dowiedzione w stosownym postępowaniu poprzedzającym wydanie uchwały oraz znajdować pełne potwierdzenie w zebranym materiale dowodowym. Dlatego też istotnym jest, aby organ podejmujący w tym zakresie uchwałę uzasadnił oraz przytoczył argumenty pozwalające na ustalenie podstawy do pozbawienia dyrektora dotychczasowej funkcji kierowniczej oraz ocenę, czy podane przez organy przyczyny rzeczywiście można zakwalifikować jako „przyczyny szczególnie uzasadnione”.   

WSA w Wrocławiu wskazał również, w oparciu o wyrok NSA z dnia 9 maja 2001 r., I SA 3293/00, na pozytywne określenie „przypadków szczególnie uzasadnionych”. Pojęcie to obejmuje tylko takie sytuacje, w których nie jest możliwe dalsze pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego.

W zakresie budowy pojęcia „przypadków szczególnie uzasadnionych” sąd administracyjny przywołał wyrok WSA w Białymstoku z dnia 13 października 2011 r., sygn. II SA/BK 386/11, w którym to sąd wskazał następujące elementy konstrukcyjne omawianego pojęcia:

  1. zdarzenie (działanie lub zaniechanie) o charakterze zupełnie wyjątkowym, nadzwyczajnym (wykraczającym poza działania rutynowe, codzienne),
  2. mające charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia uprawnień, określonych prawem, przez nauczyciela – dyrektora placówki oświatowej,
  3. przy czym stwierdzone uchybienie nauczyciela są tego rodzaju, że powodują destabilizację w realizacji funkcji (dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej) szkoły i dlatego konieczne jest natychmiastowe zaprzestanie wykonywanie funkcji dyrektora, albowiem dalsze zajmowanie stanowiska dyrektora godzi w interes szkoły jako interes publiczny.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł powiat zaskarżając ww. wyrok w całości.

Wyrokiem z dnia 1 września 2016 r. (sygn. I OSK 1149/16)  Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną w całości.

Sąd II instancji w całości przychylił się do argumentacji przedstawionej w wyroku WSA w Wrocławiu. Ponadto podkreślił, że oparcie przesłanki na przedmiotowym ograniczeniu negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań na „przypadkach szczególnie uzasadnionych”, wymaga przyjęcia wykładni zawężającej do kwalifikowanych sytuacji, w których ze względu na stopień naruszeń obowiązków nie jest możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczych i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania wykonywania funkcji dyrektora z uwagi na zagrożenie interesu publicznego i dalszego funkcjonowania szkoły.

W związku z powyższym NSA oddalił skargę kasacyjną w całości.

Podobna argumentacja została również przyjęta w wyroku NSA z dnia 1 września 2016 r., sygn. I OSK 1168/16.



Autor:
Mateusz Karciarz

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego



Beniamin Rozczyński

prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego ze szczególnym uwzględnieniem upraszczania i elektronizacji procedury administracyjnej oraz prawa samorządowego i prawa nieruchomości


TAGI: Oświata, Samorząd, Wyrok NSA,



Tekst pochodzi z portalu Prawo Dla Samorządu